Çağdaş Afrika Sanatı; sayısı sürekli artan fuarları, sergileri ve müzeleriyle her geçen gün görünürlüğünü ve önemini artırıyor. Geçtiğimiz yıl Cape Town’da açılan Zeitz MOCAA’dan sonra Çağdaş Afrika Sanatı, Afrika kıtasındaki ikinci evine, MACAAL Museum of African Contemporary Art Al Maaden (Al Maaden Çağdaş Afrika Sanat Müzesi)’e kavuştu. Afrika ve diasporasından en önemli sanatçılar artık MACAAL bünyesinde karşımıza çıkacak. Böylece perdenin arkasından dünya sahnesine çıkan Afrika Sanatı, tüm zenginliği, ruhu ve renkleriyle uluslararası platformda var olmaya devam edecek.
Ön açılışını 2016’da yapan MACAAL, geçen hafta uluslararası açılışını gerçekleştirerek resmen dünya sahnesine çıktı. Gözleri Marakeş’e çeviren bu özel ve kar gütmeyen müzenin misyonu ve amacı oldukça önemli. MACAAL’ın kurucusu ve direktörü Othman Lazraq, müzenin Fas ve çevresinde sanatı tanıtmak, desteklemek ve kıtanın zengin kültür sanat mirasını yansıtmak olduğunu söylüyor. Afrika kıtası ve diasporasından gelen, tanınan ve genç birçok önemli sanatçının eserlerinden oluşan sergileri, etkinlik ve eğitim programlarıyla MACAAL yeni bir diyalog ve etkileşim platformu oluşturmaya başladı bile.
Fas’ın konumu göz önüne alındığında MACAAL’ın Marakeş’te bulunması oldukça önemli. Afrika ve Arap dünyasının kesiştiği noktada yer alan Fas, gerek Afrika kıtasındaki sanatsal gelişmelere ortak olmayı gerekse Orta Doğu coğrafyasında yükselen trendleri yakından takip etmeyi kolaylaştırıyor. Bir diğer yandan ise Avrupa’ya olan yakınlığı, Afrika sanatının uluslararası camiayla buluşması ve geniş kitlelere ulaşmasını mümkün kılıyor.
Müzelerin olmazsa olması, ruhunu ve misyonunu yansıtan bir binaya sahip olması. Bu açıdan MACAAL’ın binasına baktığımızda, 700 metrekarelik iki katlı yalın ve güçlü bir bina görüyoruz. Nieto Sabejano tarafından tasarlanan, küp şeklinde 3 bloğun bir araya getirilmesiyle oluşturulan bina Marrakeş’in kırmızı renklerini yansıtıyor. Binanın en dikkat çekici özelliklerinden biri ise ana girişi oluşturan yatay blok. Binanın yalın ve sağlam bir duruşa sahip dış yüzeyiyle zıtlık yaratan iç alanları ise oldukça aydınlık ve ferah.
MACAAL’da Afrika ve diasporasında üretilen Çağdaş ve Modern sanat eserleri, dijital sanat, resim, heykel, video, fotoğraf çalışmalarından en güzel örnekler izleyicinin beğenisine sunuluyor. Binanın üst katında müzenin uzun süreli sergisi, Lazraq koleksiyonundan seçme eserleri görüyoruz. Yarı kalıcı olan bu sergi, Lazraq ailesinin son 40 yılda topladığı 2.000’den fazla Modern ve Çağdaş Sanat eserlerinden oluşuyor. Moataz Nasr, Sergei Attukwei Clottey, Farid Belkahia burada eserleri sergilenen sanatçılardan birkaçı. Müzenin kurucusu ve direktörü Lazreq’e göre MACAAL’da sergilenen eserlerin her biri ayrı bir hikaye anlatıyor.
Müzenin girişinde 2016 yılında bir terrör saldırısı sonucu hayatını kaybeden, aynı zamanda Othman’ın arkadaşı olan, Fransa-Fas asıllı fotoğrafçı Leila Alaoui anılıyor. Mermer bir kemerin altında karşımıza çıkan sanatçının ‘’Faslılar’’ (Moroccans) adlı fotoğraf serisi, bilinmeyen yaşamları anlatıyor. Sergileme, kemerin iki tarafında bulunan ve İtalyan sanatçı Anna Raionda tarafından yapılan ses yerleştirmeleri ile tamamlanmış. Yerleştirmeler Marakeş’in çarşılarından gelen sesleri galeriye taşıyor. Othman’a göre bu çalışma galeriye aidiyet ve tanınmışlık hissi katıyor. ‘’Hedef kitlemiz yerel halk. Faslıların yüzde 80’i hayatlarında hiç müzeye gitmemişler, biz onların kendilerini evdeymiş gibi hissetmelerini istiyoruz’’ diyor.
Müzenin alt katında ise 24 Şubat-24 Ağustos 2018 tarihleri arasında ‘’Afrika is No Island’’ adlı muhteşem bir sergi ziyaretçileri karşılıyor. Gelenek, aile ve çevre gibi birçok konuya değinen bir sergide sunulan tanınan ve yeni toplam 40 sanatçının fotoğraf çalışmaları Afrika kıtasına sanatçıların lenslerinden bakma imkanı sunuyor.
Maimouna Guerresi, Baudouin Mouanda, Ayana V. Jackson ve Walid Layadi-Marfouk gibi isimlerin fotoğraflarının bir araya getirildiği sergide Afrika denilince akla gelen basmakalıp düşünce biçiminin ötesine geçen ziyaretçiler kıtanın sahip olduğu yaratıcı enerji ve birikimi yakından gözlemleme fırsatı elde ediyor.
Simge Erdoğan