59. Venedik Bienali‘nin paralel etkinlikleri de en az bienalin ana sergileri kadar önemli, özenle planlanmış ve zaman geçirmeye değer etkinlikler. 30 tanesi resmi bienal etkinliği olmak üzere 100’den fazla sergi ve etkinlik, şehrin her köşesinde müzeden moda mağazalarına otel bahçelerinden kiliselere yayılıyor. Venedik Bienali deneyimini tamamlamak için bu etkinlikleri de seyahat öncesi seçip planlayıp önceliklerinize göre hakkıyla gezmek gerekli. (Sonra hayal kırıklığına uğramamak için gezmeyi planladığınız tüm yerlerin açık/kapalı olduğu gün & saatleri ve şehir içinde aralarındaki mesafeleri, suyun diğer tarafına kaç kez geçeceğinizi çok iyi hesaplamak lazım.)
“Bu yazılar, ancak yandıkları zaman bir parça ışık verecekler” Anselm Kiefer – Palazzo Ducale, 29 Ekim’e Kadar
Anselm Kiefer, Venedik tarihinde çok önemli bir yeri olan Palazzo Ducale’nin Scrutinio Salonundaki anıtsal büyüklükteki eserleriyle gerçekten bir tarih yazmış! Fondazione Musei Civica di Venezia tarafından proje için 2019’da davet edilen Kiefer, bu işleri 2 yıl süresince bu salon için mekana özel gerçekleştirmiş.
İşlerinde felsefi ve edebi referanslara çok önem veren Kiefer serginin adını Venedikli felsefeci Andrea Emo’dan almış : “Questi scritti, quando verranno bruciati, daranno finally un po’ di luce” (yaklaşık karşılığı “bu yazılar, ancak yandıkları zaman bir parça ışık verecekler”)
Venedik Bienaline gelip de bienal dışında sadece bir tek sergi görebilecekseniz bunu seçin derim. Üstelik kombine bilet alırsanız San Marco meydanındaki Correre müzesi ve onunla bağlantılı Biblioteca Nazionale Marciana’ daki Heinz Mack sergisini de gezebiliyorsunuz, farklı tarihte bile olsa.
Vibration of Art – Heinz Mack – Biblioteca Nazionale Marciana, 17 Temmuz’a Kadar
San Marco meydanındaki Museo Correr’den ulaşılan Biblioteca Nazionale Marciana, kendi başına muhteşem bir mekan ama Alman sanatçı Heinz Mack’ın “Vibration of Art” sergisindeki enstalasyonları ile başka bir boyuta çıkmış.
2016 yılında Istanbul – Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki sergisinden hatırlayacağımız, geçen yıl 90. Yaşını kutlayan ZERO kurucusu ve kinetik sanatçı Mack, Biblioteca Nazionale Marciana’daki sergisinde adeta 60 yıllık kariyerinin etkileyici bir özetini yapmış.
Serginin merkezini oluşturan 6 x 3.5 metrelik Garden of Eden resminin yanısıra 3.5 yüksekliğindeki 6 parçalık ayna enstallasyonu, siyah beyaz gri resimleri, çizimleri; aynı salonda Titian, Tintoretto ve Veronese ‘nin başyapıtlarıyla diyalog halinde.
17 Temmuzda biten sergi, aynı meydanda bulunan Palazzo Ducale’deki Anselm Kiefer sergisi ile beraber kombine bilet alınıp mutlaka görülmesi gereken paralel etkinliklerden biri.
Burn, Shine, Fly – Ugo Rondinone – Scuola Grande San Giovanni Evangelista, 17 Eylül’e Kadar
Yine etkileyici bir mekan ve mekanla birlikte daha da anlam kazanmış bir sergi / yerleştirme: “burn shine fly”. Ugo Rondinone insandan yapılma bulutları, yaldızlı bir güneşi ve renkli, yanmış mumları Venedik’in en eski ve tarihi okullarından Scuola Grande San Giovanni Evangelista’nın içinde bir araya getirmiş.
Güneş heykeli okul komplexinin avlu kısmında ziyaretçileri karşılarken insan bulutları kilisenin iç kısmında ve yanmış mumlar da yan binada bulunuyor. Küratörlüğünü Javier Molins’in üstlendiği sergi, hem İsviçreli sanatçının bazı ikonik eserlerini hem de bu projeye özel yaratılmış yeni bir çalışmayı bir araya getiriyor.
Anish Kapoor Retrospektif – Palazzo Manfrin ve the Gallerie dell’Accademia, 9 Ekim’e Kadar
Anish Kapoor’un Palazzo Manfrin ve the Gallerie dell’Accademia’yı kaplayan sergisi sanatçının 1980’den itibaren yaptığı bazı eserlerle beraber son aylarda yaptığı hatta bir kısmını sergi mekanında gerçekleştirdiği işlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Sanatçının bilinen işleri ve tekniğinin yanısıra ilk kez deneyimlediğimiz 2 işi gerçekten çok etkiledi. İlki tamamen beyaz bir duvar gibi gözükürken yanlara gittikçe 3. boyut kazanan “Pregnant White Within Me” ile gerçekten kanlı bir savaş meydanını andıran “Shooting in the Corner”.
Shooting in the Corner ise sanatçının 2008’lerde mekanizmasını yaptığı bir savaş silahı ile bu serginin ana mekanında duvara ve yerlere fırlattığı herbiri 11 kiloluk kırmızı boya kütlelerinin yarattığı katliam ortamı … Ukrayna savaşına bir gönderme… Serginin en çok “instagramlanan” görseliymiş.
Take Your Time – Francesco Leone, Calle della Regina, 27 Kasım’a Kadar
Take Your Time enstalasyonu, diğer popüler sergiler kadar bahsedilmeyen ama hem görsel hem kavramsal olarak oldukça etkileyici. İtalyan sanatçı Francesco Leone, daha önceki Venedik bienallerinde İtalya ve Küba pavyonlarında da yer almış.
Yukardan asılı işler kağıt veya tekstil izlenimi verirken aslında dönüştürülmüş metal; üzerlerindeki her çizik her katman ve her pas lekesi sanatçının anlatmaya çalıştığı hikayeler, anılar, acılar, yorgunluklar … Sergilendiği mekanla en çok bütünleşenlerden.
Open-end – Marlene Dumas – Palazzo Grassi, Ocak 23’e Kadar
Palazzo Grassi Pinault Collection, Güney Afrikalı sanatçı Marlene Dumas’ın open-end isimli sergisine ev sahipliği yapıyor. Çağdaş Güney Afrika sanatı ve sanatçılarına olan yakınlığım nedeniyle Venedik’e varır varmaz ilk gittiğim sergi bu oldu. Sanatçının 1984’ten bu yana ürettiği, müze ve özel koleksiyonlardan toplanmış eserleriyle beraber son bir kaç yılda üretilip gösterilmemiş yeni işleri dahil 100 adet eseri, müzenin 2 katını kaplıyor. Sanatçı resimlerini gerçek modeller yerine bulunmuş fotoğrafları baz alarak yapıyor.
Günümüzde çağdaş sanat dünyasının en etkin isimlerinden olan 1953 Capetown doğumlu Dumas, apartheid rejiminin en acımasız döneminde yetişmiş ve sanat eğitimine başlamış. Sonrasında Amsterdam’a taşınmasına rağmen portrelerinin ifadelerinde bu dönemde Güney Afrika’da yetişmesinin izlerini görmek mümkün.
Archinto – Georg Baselitz – Museo di Palazzo Grimani, 27 Kasım’a Kadar
Eserlere mi bakayım binanın güzelliğine mi diye en çok düşündüğüm yerlerden biri oldu Georg Baselitz sergisi ve Museo di Palazzo Grimani.
Adını Titian’ın 1558 tarihli Cardinal Filippo Archinto portresinden alan Archinto sergisi, Georg Baselitz’in yeni ve yakın tarihli resim ve heykellerinden oluşuyor.
Baselitz bu sergi için binanın ana salonu Sala del Portego’da bulunan, 19. yüzyılın sonuna kadar Grimani ailesinin portrelerinin sergilendiği alçı çerçeveli panellerin içine özel 12 tablo üretmiş.
Bu sergide Baselitz, sanatta tarihsel sürekliliği sağlayarak Venedik ve onun zengin sanatsal geleneğine saygısını gösterirken, aynı zamanda Rönesans portre geleneği ile çağdaş eşdeğerleri arasındaki kopuşun sinyalini vermeye çalışmış.
Unseen Stories – Leila Alaoui – Fondaco dei Tedeschi, 27 Kasım’a Kadar
Fransız-Faslı Leila Alaloui’nin projesi iki bölümlük bir yerleştirmeden oluşuyor: Les Marocains ve Crossings.
Les Marocains kısmında bazıları daha önce yayınlanmamış son derece büyük ölçekli bir dizi fotoğrafın binanın iç avlusunda sergileniyor.
Crossings kısmı ise Avrupa kıyılarına ulaşmak için tehlikeli bir yolculuğa çıkan Sahra-altı göçmenlerin deneyimlerini anlatan bir dizi video ve görüntüden oluşuyor. Bunu izlemek için 4. kata çıkmak gerekiyor.
Surrealism and Magic: Enchanted Modernity – Peggy Guggemheim Museum – 26 Eylül’e Kadar
Venedik’in önemli sanat mekanlarından Peggy Guggenheim Collection’da devam etmekte olan Surrealism and Magic: Enchanted Modernity sergisi de bienalin ana temasına tam damardan dokunuyor. 40 tanesi uluslararası müze ve özel koleksiyonlardan ödünç alınmış 60 eser, Sürrealizm hareketinin tüm gelişimine göz atmaya olanak veriyor. Bu serginin, kendisi de Sürrealist akımını ve sanatçılarını hem koleksiyoner hem galerici olarak tutkulu bir şekilde destekleyen Peggy Guggenheim Müzesi’nde olması hikayenin baştan doğru kurgulandığını gösteriyor.
Kısa kısa
• Danh Vo, Isamu Noguchi, Park Seo-Bo – Fondazione Querini Stampalia, 27 Kasım’a Kadar (yan etkinlikler arasında, sergiye giriş ücretine ek olarak otoğraf çekme ücreti alan tek kurum oldu!)
• Katharina Grosse – Apollo, Apollo – Espace Louis Vuitton, 27 Kasım’a Kadar
• Limbo – Daniel Richter – Scuola Grande di San Fantin, 25 Eylül’e Kadar
• Field – Pedro Cabrita Reis, Chiesa di San Fantin, 30 Eylül’e Kadar
• Palazzo della Memoria – Raqip Shaw – Ca ‘Pesaro , Gallerie Internazionale d’Arte Moderna – 25 Eylül’e Kadar
59. Venedik Bienali ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.