2016’ya veda ederken çağdaş sanat ortamının önemli isimlerinden Banu Çarmıklı, Gamze Büyükkuşoğlu, Ahu Büyükkuşoğlu Serter ve Sevil Dolmacı’ya 2016’ya dair değerlendirmelerini ve 2017’den beklentilerini sorduk.
Banu Çarmıklı:
Sizce dünyada ve Türkiye’de bu yılın en önemli sanat olayı?
Türkiye için konuşmak gerekirse Art International’ın iptal olması bence yılın en önemli olayıydı. Yurtdışından da heyecanla takip edilen bu fuar, ülkenin uluslararası bilinirliğini artırmıştı ancak gündemdeki kritik olaylar sebebiyle iptal edilmesi talihsiz bir durum oldu.
Olumlu bir gelişmeden bahsedecek olursak, Hüseyin Bahri Alptekin’in işinin MoMA’nın kalıcı koleksiyonuna kazandırılması çok büyük bir başarı. Bu gurur verici olay uzun uğraşlar sonucu gerçekleşti. Ayrıca Şükran Moral’ın çalışmasının Polonya Çağdaş Sanatlar Müzesi koleksiyonuna girmesi, Halil Altındere’nin Berlin Bienali ve farklı yurtdışı sergilerde görünürlük kazanması Türkiye’deki çağdaş sanat ortamı adına önemli gelişmelerdi.
Dünyadaki olaylara değinirsek de David Bowie’nin koleksiyonunun kamuya açılması ve Sotheby’s tarafından müzayedeye çıkartılması bence heyecan vericiydi.
Uluslararası fuarlardan öne çıkanlar?
Frieze Art Fair, Art Basel gibi fuarlar zaten herkesin bildiği yıldız etkinlikler.
Ben bunların yerine özellikle zihnimde yer eden, yenilikçi ve dopdolu içeriğiyle göze çarpan bazı sergilerle cevap vermeyi tercih ediyorum. New York bu sene oldukça hareketliydi. Metropolitan Müzesi’nin çatısında sergilenen, Cornelia Parker’ın mekana özgü, büyük boyutlu yerleştirmesi muhteşemdi. Edward Hopper’ın resimlerinden esinle üretilen iş, Manhattan ve Central Park manzarası ile tarifsiz bir deneyim yaşattı.
Bir diğer sergi, yine New York’taki New Museum of Contemporary Art’ta yer alan “The Keeper” diyebilirim. Sanat eserini, objeleri ve görsel materyalleri korumaya, saklamaya yönelik büyüleyici bir araştırma ve arşiv seçkisiydi.
Ahu Büyükkuşoğlu Serter & Gamze Büyükkuşoğlu:
Sizce bu yılın dünyada ve Türkiye’de en önemli sanat olayı? 2017’de çağdaş sanat adına en heyecanla beklediğiniz gelişmeler?
Geçtiğimiz yıl sanat piyasası uzmanları 2016 yılı sanat piyasaları için nötr bir tavır sergilemişti. Türkiye’de ve diğer ülkeler için geçtiğimiz yıl ve 2016 yılında yaşanan politik değişimler, terör, darbe olayları sanat piyasaları için de oldukça zor ve durağan yıllar olması ile sonuçlandı. Bu sebeple 2016 yılını tek bir sanat olayıyla değil genel olarak piyasayı ayakta tutmak adına gösterilen çabalar ile değerlendirmek daha doğru olur.
Hakim olan genel negatif havanın dışında, sanat alanında yeni oluşumlar, açılan yeni galeriler umut vericiydi. Her ne kadar piyasalar durağanlığını sürdürse de galerilerin bu zor günlerde birbirine destek vermesi de oldukça sevindirici oldu. Türkiye’nin önde gelen galerilerinin bir araya gelerek düzenlediği İstanbul Gallery Weekend, Mamut Art Project ve Genç Yeni Farklı gibi genç sanatçıları desteklemek ve görünür kılmak amacıyla devam eden oluşumlar, Dolapdere’de yeni açılan Dirimart ve Gaia galerilerinin yeni mekanları 2017 için de umut kaynağı. Art International’ın bu sene iptal olması başta endişe yaratmıştı ancak izleyiciye yeni alternatif olarak bir festival tadında sunulan Contemporary İstanbul’da bu yıl sanatı canlandırmak için oldukça çaba harcandı; ilk defa gerçekleştirilen Collector’s Stories bölümü fuarda yoğun ilgi gördü.
Üyesi olduğumuz GALATA Business Angels kapsamında Contemporary Istanbul ile işbirliği yaparak ilk kez art & entrepreneurship projesini gerçekleştirdik ve sanat alanındaki girişimlere dikkat çektik.
Bunların dışında artık online ve daha uygun fiyatta eserlerin yer aldığı sanal platformlarının da bu yıl içinde iyi bir artış gösterdiğini söyleyebiliriz. Sanatın daha çok hayatımızın içine girmesi örneğin AVM’lerde, restoranlarda ve billboardlarda karşımıza çıkması, online sergilerin artması, hayatımıza daha fazla entegre edilmesi de 2016 yılı içinde daha çok karşımıza çıktı. Olumsuz koşullar altında bile sanatın çevremizde olması bize güç veren etmenler arasındaydı.
Dünyaya baktığımızda 2016 yılında Amerika, İngiltere ve Çin’in sanat piyasalarının başını çektiğini görüyoruz. Bu ülkelerde yapılan Art Basel, Frieze gibi önemli fuarlara genel olarak katılımın azalmasına karşın satışların geçtiğimiz yıllara oranla çok da düşmediğini görebiliriz. İzleyici azalsa da piyasalarda beklenenden fazla düşüş olmaması, bunun yanı sıra dünyada özellikle genç, keşfedilmemiş sanatçılara ve son yıllarda üretilen işlere olan ilginin artması da heyecan verici oldu.
Bizi heyecanlandıran, büyük ve jenerikleşmiş fuarlardan çok gelişen sanatçıları ve sanatı takip etmek oldu; düzenlediğimiz konuk sanatçı programı ile de bu çalışmalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.
Tüm sanatseverlere sanat dolu, çok daha iyi bir 2017 yılı diliyoruz.
Sevil Dolmacı
Sizce yılın sanat olayı? 2017’de hangi sanat dalları, hangi teknikler ve yaklaşımlar yükselişe geçecek? 2017 için en umut vadeden sanatçılar?
2016 yılının Türk sanatı için en iyi ve önemli haberi Modern sanatın en önemli sanatçılarından biri olan Fahrelnissa Zeid’in eserlerinin başta Tate Modern olmak üzere Avrupa’nın üç önemli müzesinde sanatseverlerle buluşacak olmasıdır. Bu olay Türk sanatının uluslararası platformda ‘gerçek anlamda’ görünürlük kazanması demektir.
2017 yılında 2016’da olduğu gibi geleneksel malzeme tuval üzerinde yeni bir söz söylemek dünyada oldukça popüler oldu. Kalın boya tabakalarının öne çıktığı yer yer ekspresyonist yer yer yeni gerçekçi üsluplar yine gündemde. En iyi örneği geçtiğimiz yıl Sotheby’s de 2.59 milyon dolara satılan, ayçiçekleri ile dünyanın ilgi odağı olan 1977 doğumlu Romanyalı genç sanatçı Adrian Ghenie’nin üslubu bahsettiğimiz bugünün trendlerini en iyi açıklayan işler. Kalın boya tabakaları ile ekspresyonist bir anlayışla tarihsel portreleri ve/veya tarihe damga vurmuş resimleri yeniden yorumlayan işler oldukça gündemde. Realist yaklaşımlar keza oldukça popüler. Kehinde Wiley, Taner Ceylan, Tigran Tsitoghdzyan gibi sanatçılar dünya çapında dolaşımda.
2017’de çıkış yapacağına inandığım ve çalışma fırsatı bulduğum Elif Tutka benim favorim. Şimdiden büyük koleksiyonlara girdi ve kurumsal bir yapı sponsorluğunda solo sergisi açılacak.