Sanatçılardan koleksiyonerlere, galeri sahiplerinden küratörlere, sanat eleştirmenlerinden akademisyenlere, sanat dünyasının en güçlü isimlerinin belirlendiği ArtReview Power 100 listesi geçtiğimiz günlerde yayınlandı. 2002 yılından beri hazırlanan liste, kimliği bilinmeyen, bağımsız, 30 kişilik bir jüri tarafından oluşturuldu. 2 aylık yoğun değerlendirme süreci sonunda belirlenen 2018 listesi, #MeToo hareketinin ilk defa Top 10’a girmiş olması ve kadın-erkek dengesinin sağlanmasıyla dikkat çekiyor. Gelin ArtReview Top 100 listesine, sanat dünyasına yön veren güçlü isimlere ve 2018 senesine birlikte bakalım.
TOP 5’te Kimler Var?
Listenin en tepesinde Alman galeri sahibi David Zwirner bulunuyor. 2003 yılından itibaren her sene listede yer alan Zwirner, New York, Londra ve Hong Kong merkezli Zwirner Galerisi ve temsil ettiği 60’dan fazla sanatçıyla 2018 yılının en güçlü sanat insanı oldu. Top 5’in ikinci sırasında ise Kerry James Marshall var. Etkili sanatçı, 2018 yılında 21.1 milyon dolara satılan Past Times tablosuyla listede 66 sıra birden yükseldi ve eseri en pahalı rakama satılan Afrika-Amerikalı sanatçı oldu.
Listenin üçüncü sırasında ise bir ilk karşımıza çıkıyor. 2017 Ekim ayında sosyal adalet, taciz ve kadın-erkek eşitliğine dikkat çekmek için bașlatılan uluslararası #MeToo hareketi listeye üçüncü sıradan girdi. ArtReview’a göre dünya çapında ses getiren global hareket, küratörlerin seçilmesi, sergilerin konuları ve sanat ödüllerinin dağıtılmasında önemli değişikliklere neden oldu. Listenin dördüncü sırasında ise 2017 senesinin birincisi, Alman sanatçı Hito Steyerl yer alıyor. Yapay zeka, ses ve sanal gerçekliği biraraya getiren eserleriyle tanınan Steyerl, listenin en güçlü kadın sanatçılarından biri oldu. Top 5’in son basamağında ise dünyaca ünlü sanatçı Ai Wei Wei bulunuyor. Aktivist kimliğiyle ön plana çıkan, sanatında sosyal ve politik meseleleri ele alan Wei Wei, 2017 yapımı “Human Flow” belgeseli ile bu sene en iyi belgesel Oscarına aday gösterildi.
Listenin Yeni İsimleri
Listeye ilk kez giren isimler arasında şiirleri, sanat eleştirileri ve sanat felsefesi alanındaki çalışmalarıyla Afrika-Amerikan sanatına ilham kaynağı olan Fred Moten (10 numara), etkili kadın fotoğrafçı ve aktivist Nan Goldin (18 numara), sanat koleksiyoneri, Chicago Sanat Enstitüsü ve Getty Vakfı kurulları üyesi Pamela J. Joyner (36 numara) bulunuyor. Listeye 42. sıradan giren Gayatri Chakravorty Spazivak ise akademisyen kimliği, karşılaştırmalı edebiyat ve post kolonyal teori alanındaki öncü çalışmalarıyla bu senenin etkili isimlerinden oldu. Listeye 65. sıradan giren Simon Njami ise Afrika sanatını dünya sahnesine, dünyayı da Afrika kıtasına taşıyan sergileri ile 2018’in güçlü isimlerinden.
Hangi isimler geriledi?
2017 listesinin ikinci sırasında bulunan, eserlerinde zaman kavramı ve değişen süreçleri ele alan sanatçı Pierre Hyghe bu sene 12. sıraya geriledi. Geçen senenin dördüncüsü, Polonyalı küratör ve Documenta 17’nin sanat direktörü Adam Szymczyk ise 2018 yılında 58. sıraya geriledi. Geçen sene üçüncü sırada bulunan, bilim, teknoloji ve feminizm teoristi Donna Harawat ise bu sene 67. sırada yer aldı.
Listenin Yıldız İsimleri
Yayoi Kusama (16. sıra), Maja Hoffman (38. sıra) ve Marina Abramoviç (74. sıra) listede bulunan yıldız isimlerden. Sonsuzluk odaları, enstalasyonları ve puantiye çalışmalarıyla dünya çapında üne kavuşan yıldız sanatçı, Eylül 2018’de Observer tarafından dünyanın en favori sanatçısı seçildi. 55. sıradan 16. sıraya yükselen Kusama, ArtReview’a göre 2018 senesinde en fazla instagramlanan sanatçı oldu. Listenin 38. sırasında bulunan İsviçreli koleksiyoner ve hayırsever Hoffman ise kurucusu olduğu Luma Arles Müzesi, İsveç Enstitüsü, Tate ve Serpentine Kurulları’ndaki görevi ile sanat dünyasının en güçlü isimlerinden oldu. Listede 2008 yılından itibaren her sene yer alan Marina Abramoviç ise ArtReview tarafından performans sanatının en yıldız ismi olarak değerlendirildi.
ArtReview 2018 listesi çağdaş sanat, galeri, müze, akademi, edebiyat ve felsefe gibi farklı alanların sanat dünyasındaki derin etkisini gözler önüne seriyor. Prestijli liste, bir yandan sanat dünyasına yön veren yeni isimleri sahneye çıkarırken bir yandan da bir sene içinde yaşanılan gelişmeleri, olayları ve değişikleri yansıtıyor. Listenin TOP 20’si bu şekilde:
1. David Zwirner
2. Kerry James Marshall
3. MeToo
4. Hito Steyerl
5. Ai Wei Wei
6. Iwan & Manuela Wirth
7. Hans Ulrich Obrist
8. Thelma Golden
9. Eyal Weizman
10. Fred Moten
11. Wolfgang Tillmans
12. Pierre Huyghe
13. Gleen D. Lowry
14. David Hammons
15. Michael Govan
16. Yayoi Kusama
17. Maria Balshaw
18. Nan Goldin
19. Adam D. Weinberg
20. Miucca Prada
2018 Power 100 listesinin tamamına ArtReview sitesinden ulaşabilirsiniz.
Simge Erdoğan